Eufemismen - uitleg, betekenis en voorbeelden

Hieronder vindt u uitleg en voorbeelden van een eufemisme (stijlfiguur), de betekenis en het gebruik daarvan.

Een eufemisme is een woord of woordenreeks, die als vervanging van een woord of woordenreeks wordt gebruikt, zodat hetgeen wordt beschreven minder hard of milder overkomt. De kans is vrij groot dat u er in het dagelijkse leven zélf ook vaak gebruik van maakt.

Voorbeelden van eufemismen:

  • '(Een grotere) financiële compensatie' als men het heeft over salarisverhoging.
  • 'Een ongewenste bezoeker' als men een inbreker bedoelt.
  • 'Een gouden handdruk' als vervanging voor een ontslagvergoeding.
  • Geslachtsgemeenschap of (nog strikter) cohabitatie voor vrijen.
  • Een 'prijscorrectie' daar waar het gaat om een prijsverhoging.
  • Een sanitaire stop maken in plaats van plassen.
  • Naar Gene Zijde gaan, als men eigenlijk dood gaan of sterven wil zeggen.
  • Belastingvermijding, in plaats van belastingfraude
  • Een woordenwisseling terwijl eigenlijk conflict wordt bedoeld
  • 'Ter aarde besteld worden' als het gaat om begraven worden
  • TBC als afkorting van tuberculose
  • 'Een puntje', als het eigenlijk gaat om een groot probleem

Eufemismen hangen vaak sterk samen met de tijdsgeest. Een eufemisme kan uiteindelijk zelf ook zijn verzachtende betekenis verliezen, waardoor vaak weer een nieuw eufemisme ontstaat voor het oorspronkelijke eufemisme. Enkele voorbeelden van 'eufemisme opvolging' na verloop van tijd:
  • een mongool, iemand met het downsyndroom, trisomie 21
  • gastarbeider, buitenlander, immigrant, allochtoon, medelander, nieuwe Nederlander
Een eufemisme moet men niet verwarren met de parabool, want deze hoeft niet noodzakelijk betrekking te hebben op iets negatiefs. Het tegenovergestelde van een eufemisme, een dysfemisme wordt gebruikt om iets juist minder mild/harder voor te stellen dan het in werkelijkheid is (bijvoorbeeld wanneer men bewust kiest voor het woord 'pissen' in plaats van het woord 'plassen').


Bekijk alle soorten stijlfiguren